Μια Ευρώπη σε διαμάχη: Ρατσισμός vs δικαιώματα

Την πε­ρα­σμέ­νη Τε­τάρ­τη 18 Μαΐου, γύρω στις 7:30 το από­γευ­μα, δε­κά­δες πρό­σφυ­γες του κα­ταυ­λι­σμού της Ει­δο­μέ­νης επι­χεί­ρη­σαν να πε­ρά­σουν το συ­νο­ρια­κό φρά­χτη, στο ση­μείο που χω­ρί­ζει την Ελ­λά­δα με τη Μα­κε­δο­νία. Οι πρό­σφυ­γες  συ­γκε­ντρώ­θη­καν στους δρό­μους λίγα μόλις μέτρα μα­κριά από τα σύ­νο­ρα, όπου βρί­σκε­ται ένας δι­πλός φρά­κτης με θα­να­τη­φό­ρα σύρ­μα­τα και ένα στρα­τιω­τι­κό μα­κε­δο­νι­κό τάν­κερ, που τους εμπο­δί­ζει να συ­νε­χί­σουν το δρόμο τους.  

Εκεί­νη τη στιγ­μή, οι αστυ­νο­μι­κοί φό­ρε­σαν τα κράνη και τις μά­σκες τους και πήραν τις ασπί­δες τους. Μετά από λίγα λεπτά ξε­κί­νη­σε μια μάχη, «υπο­κι­νού­με­νη από την απελ­πι­σία και την από­γνω­ση για την ελευ­θε­ρία»,  όπως δι­η­γεί­ται ο ακτι­βι­στής Μαρκ Γκαρ­σία, συ­ντο­νι­στής της Unadikum Refugees, ο οποί­ος βρί­σκε­ται εδώ και μήνες στον κα­ταυ­λι­σμό.

Μια ομάδα αν­θρώ­πων με­τα­κί­νη­σε ένα από τα εγκα­τα­λε­λειμ­μέ­να βα­γό­νια, θέ­λο­ντας να το χρη­σι­μο­ποι­ή­σει για να σπά­σει τον φρά­χτη στο ση­μείο όπου εδώ και μήνες πάνω από 10.000 άν­θρω­ποι βρί­σκο­νται εγκλω­βι­σμέ­νοι, προ­σπα­θώ­ντας να ξε­φύ­γουν από τον τρόμο και το φόβο. Η ελ­λη­νι­κή αστυ­νο­μία απά­ντη­σε με δα­κρυ­γό­να, αλλά αυτό δεν εμπό­δι­σε το να υπάρ­ξει μια δεύ­τε­ρη από­πει­ρα σπρω­ξί­μα­τος του βα­γο­νιού στους δρό­μους, πράγ­μα το οποίο προ­κά­λε­σε τη ρίψη ακόμα πε­ρισ­σό­τε­ρων δα­κρυ­γό­νων.   

Ως απο­τέ­λε­σμα της εκτε­τα­μέ­νης χρή­σης δα­κρυ­γό­νων, δε­κά­δες οι­κο­γέ­νειες έτρε­ξαν πίσω προς τον κα­ταυ­λι­σμό, μέσα στη νύχτα, με τη θερ­μο­κρα­σία να βρί­σκε­ται στους 12 βαθ­μούς κελ­σί­ου.

Η κλι­νι­κή των Πυ­ρο­σβε­στών σε Δράση (ΣτΜ: εθε­λο­ντι­κή ομάδα Ισπα­νών που βρί­σκε­ται στον κα­ταυ­λι­σμό) πε­ριέ­θαλ­ψε δε­κά­δες τραυ­μα­τι­σμέ­νους αν­θρώ­πους, φτά­νο­ντας στο ση­μείο οι για­τροί και οι νο­ση­λευ­τές να εγκα­τα­λεί­ψουν τη σκη­νή-κλι­νι­κή, αφού τα δα­κρυ­γό­να είχαν φτά­σει μέχρι εκεί, εμπο­δί­ζο­ντας τους συ­ντρό­φους να συ­νε­χί­σουν το έργο τους. Έτσι το κέ­ντρο υγεί­ας με­τα­φέρ­θη­κε σε ένα άλλο πιο απο­μα­κρυ­σμέ­νο ση­μείο του κα­ταυ­λι­σμού.

Η κα­τά­στα­ση αυτή κατά στιγ­μές χει­ρο­τέ­ρευε και γύρω στις 10 το βράδυ εγκα­τα­λεί­ψα­με τον κα­ταυ­λι­σμό. Εκεί­νη τη στιγ­μή δεν είχε μεί­νει στην κλι­νι­κή ούτε νερό, ούτε γάζες, ούτε τί­πο­τα που θα μπο­ρού­σε να πε­ρι­θάλ­ψει τους τραυ­μα­τι­σμέ­νους. Στη λε­ω­φό­ρο δια­σταυ­ρω­θή­κα­με με κλού­βες της αστυ­νο­μί­ας και στρα­τιω­τι­κά οχή­μα­τα που κα­τευ­θύ­νο­νταν προς τον κα­ταυ­λι­σμό.

Όλο αυτό ήταν απο­τέ­λε­σμα της απο­γο­ή­τευ­σης και της εξά­ντλη­σης του κό­σμου. Κα­νείς δεν μπο­ρεί να ζήσει σε αυτές τις συν­θή­κες για μήνες: ολό­κλη­ρες οι­κο­γέ­νειες, έγκυ­ες γυ­ναί­κες, παι­δά­κια… Κα­νο­νι­κοί άν­θρω­ποι που φεύ­γουν από τον πό­λε­μο και προ­σπα­θούν να ζή­σουν με αξιο­πρέ­πεια και να προ­σφέ­ρουν ένα μέλ­λον στα παι­διά τους. Υπάρ­χουν εκα­το­ντά­δες άν­θρω­ποι που ζουν εγκλω­βι­σμέ­νοι εδώ για μήνες, σχε­δόν για έναν ολό­κλη­ρο χρόνο, μα­κριά από τα σπί­τια τους. Ζουν σε ένα νο­μι­κό κενό, χωρίς κά­ποιος να τους προ­σφέ­ρει συ­γκε­κρι­μέ­νες λύ­σεις για τις βα­σι­κές ανά­γκες επι­βί­ω­σης, ούτε κά­ποια πο­λι­τι­κή λύση. Μη έχο­ντας μέλ­λον, απελ­πί­ζο­νται. 

Τι ση­μα­σία έχει να κλεί­νου­με τα σύ­νο­ρα; Οι άν­θρω­ποι πάντα θα τρέ­χουν να σω­θούν από τον πό­λε­μο, τη φρίκη και την πείνα. Αυτό είναι το βα­σι­κό πρό­βλη­μα και όχι το αν θα ανοί­ξουν τα σύ­νο­ρα, για να φτια­χτεί μια αν­θρώ­πι­νη οδός που θα επι­στρέ­ψει σε αυ­τούς τους αν­θρώ­πους να φτά­σουν στην Ευ­ρώ­πη με ασφα­λή τρόπο και να ξα­να­φτιά­ξουν τη ζωή τους με αξιο­πρέ­πεια.

Υπάρ­χει μια ξε­κά­θα­ρη πρό­θε­ση να στιγ­μα­τι­στούν οι πρό­σφυ­γες από τη ρη­το­ρι­κή και τις πο­λι­τι­κές του φόβου, αλλά και από τη θε­σμο­ποί­η­ση της ξε­νο­φο­βί­ας. Υπάρ­χει μια Ευ­ρώ­πη σε δια­μά­χη. Ή θα έχου­με μια Ευ­ρώ­πη ρα­τσι­στι­κή και ξε­νο­φο­βι­κή που επι­τρέ­πει να υπάρ­χουν πο­λί­τες δεύ­τε­ρης κα­τη­γο­ρί­ας ή μια Ευ­ρώ­πη των δι­καιω­μά­των.

Η αλ­λη­λεγ­γύη του κό­σμου απο­τε­λεί μια συ­γκλο­νι­στι­κή έκ­πλη­ξη που δεν μπο­ρεί παρά να κι­νη­το­ποι­ή­σει. Υπάρ­χουν όλοι αυτοί και αυτές που εθε­λο­ντι­κά και αλ­τρουι­στι­κά μπαί­νουν σε ένα αε­ρο­πλά­νο και εμ­φα­νί­ζο­νται στην Ει­δο­μέ­νη με μο­να­δι­κή επι­θυ­μία να βοη­θή­σουν. Η πρό­κλη­ση είναι πώς θα με­τα­τρέ­ψου­με αυτή την αλ­λη­λεγ­γύη σε δι­καιώ­μα­τα. Η συμ­φω­νία της ΕΕ με την Τουρ­κία βρί­σκε­ται στον αντί­πο­δα αυτής της λο­γι­κής και επι­πλέ­ον είναι πα­ρά­νο­μη, αφού ακυ­ρώ­νει τη συν­θή­κη της Γε­νεύ­ης και τη χάρτα των Αν­θρώ­πι­νων δι­καιω­μά­των. Γι’ αυτό το λόγο θα συ­νε­χί­σου­με να πα­λεύ­ου­με και να κα­ταγ­γέλ­λου­με αυτή την εγκλη­μα­τι­κή συμ­φω­νία.