Η Coca-Cola 3Ε, μετά την απόφαση να αλλάξει τον τρόπο διανομής των προϊόντων, προχώρησε σε 33 απολύσεις στη Θεσσαλονίκη. Η εταιρεία αποφάσισε να μετατρέψει τη μεταφορά των προϊόντων της χρησιμοποιώντας εξωτερικούς συνεργάτες. Η εταιρία αλλαντικών Νίκας απέλυσε στις 6 Νοέμβρη δέκα εργαζόμενους επειδή συμμετείχαν στην απεργία.
Η επίθεση του κεφαλαίου στους εργαζόμενους ξεκινά από τον μικρό επιχειρηματία που εφαρμόζει εργασιακές συνθήκες γαλέρας, με εκ περιτροπής ανασφάλιστη εργασία, απλήρωτες υπερωρίες, με δοκιμαστικούς απλήρωτους εργαζόμενους που εναλλάσσονται, κυρίως στην εστίαση και στο εμπόριο, διαμορφώνοντας έτσι την κατηγορία των εργαζόμενων φτωχών στον κλάδο των υπηρεσιών. Στον τομέα του εμπορίου η εκμετάλλευση εντείνεται επιπλέον με το άνοιγμα των καταστημάτων την Κυριακή, μιάς και οι ιδιοκτήτες καταστημάτων προκειμένου να καλύψουν τη παραπάνω μέρα λειτουργίας έχουν τις επιλογές της απλήρωτης εργασίας και της ελαστικοποίησης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων.
Η επίθεση εντείνεται στις μεγάλες επιχειρήσεις, όπως την Κόκα Κόλα και την Νίκας, που ενώ αυξάνουν την κερδοφορία τους μέσα στην κρίση, ελαστικοποιούν τις εργασιακές σχέσεις με τον «μνημονιακό» νόμο. Επιβάλλουν την εργοδοτική τρομοκρατία απολύοντας εργαζόμενους, και στη συνέχεια επαναπροσλαμβάνουν λιγότερους με νέες συμβάσεις, με τον βασικό μισθό, καλλιεργώντας παράλληλα τον ανταγωνισμό ανάμεσα στους εργαζόμενους. Όλα αυτά δε, με την πολιτική προτροπή της κυβέρνησης, καθώς πρόσφατα ο Υφυπουργός Εργασίας χαρακτήρισε ξεπερασμένο το όριο του 5% στις απολύσεις.
Όμως το «πρόβλημα» του ορίου απολύσεων το ξεπερνάν ήδη με τμηματικές απολύσεις κάθε μήνα. Στην Κόκα Κόλα 3Ε έγιναν 33 απολύσεις εργαζομένων και χωρίστηκαν σε τρείς φάσεις με 11 απολύσεις για τρείς μήνες. Σε άλλες περιπτώσεις, οι απολύσεις χρησιμοποιούνται ως μέσο τιμωρίας και εκφοβισμού των εργαζομένων. Η εταιρία Νίκας απέλυσε 10 εργαζόμενους, μέλη της σωματειακής επιτροπής, επειδή συμμετείχαν στην απεργία στις 6 Νοέμβρη. Έτσι επιβάλλεται η πειθαρχία στην παραγωγική διαδικασία προκειμένου να παράγεται υπεραξία.
Οι αλλαγές στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων κατά την διάρκεια της εφαρμογής της μνημονιακής πολιτικής εσωτερικής υποτίμησης εκδηλώνονται με την υποβάθμιση της πλήρους και σταθερής απασχόλησης υπέρ των ευέλικτων μορφών απασχόλησης που ισοδυναμούν με περιορισμένες αμοιβές και δικαιώματα, με την αποδιάρθρωση του τρόπου διαμόρφωσης των συλλογικών συμβάσεων και του τρόπου καθορισμού των αποδοχών, την ελαστικοποίηση του χρόνου εργασίας με την απόλυτη προσαρμογή του στις ανάγκες της επιχείρησης και την άμβλυνση των όρων προστασίας από τις απολύσεις. Το φαινόμενο της ανασφάλιστης εργασίας σε ποσοστό 30% το 2012 είναι ενδεικτικό της εκτεταμένης παράνομης εργασιακής ευελιξίας και της παραβίασης της εργατικής νομοθεσίας [1].
Με βάση τα αποτελέσματα του πληροφοριακού συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» του Υπουργείου Εργασίας τον Οκτώβριο, παρατηρείται αύξηση των ελαστικών μορφών εργασίας. Οι προσλήψεις με συμβάσεις πλήρους απασχόλησης ήταν 59.563, ενώ οι προσλήψεις μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης ήταν 78.845. Ενώ 6.393 συμβάσεις πλήρους απασχόλησης μετατράπηκαν σε συμβάσεις ευέλικτων μορφών εργασίας.
Οι εργασιακές σχέσεις που επιβάλλονται στα χρόνια των μνημονίων αναδεικνύουν τους δύο αντίθετους κόσμους της κοινωνίας, Από τη μία μεριά είναι οι εκμεταλλευτές, που παράγουν κέρδη μέσα στην κρίση [2]. Μειώνοντας το κόστος του μεταβλητού κεφαλαίου, δημιουργούν ένα φθηνό εργατικό δυναμικό χωρίς εργασιακά δικαιώματα. Από την άλλη είναι οι εκμεταλλευόμενοι, που εξαναγκάζονται να πειθαρχήσουν με τον φόβο της απόλυσης και της ανεργίας και με τη συλλογική συνδικαλιστική διεκδίκηση σχεδόν απαγορευμένη.
Η επιτυχία των πρώτων είναι ότι ξέρουν πως, για να αποσπούν κέρδη, πρέπει να επιβάλλουν τις πολιτικές με τις οποίες θα μπορούν να εκμεταλλεύονται την εργασιακή δύναμη χωρίς να λογαριάζουν τις διεκδικήσεις των εργαζόμενων. Έτσι, δρουν με κοινή πολιτική στόχευση την εφαρμογή των μνημονίων, λειτουργώντας ως συνολικό κεφάλαιο. Ο κάτοχος ατομικού κεφαλαίου συμμετέχει, ανάλογα με το μερίδιό του, στο συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο και αποκτά συνείδηση ότι το κεφάλαιο είναι μία κοινωνική δύναμη. Με αυτόν τον τρόπο το συνολικό κεφάλαιο διαμορφώνει τον βαθμό εκμετάλλευσης της συνολικής εργασίας [3].
Στην πλευρά των εκμεταλλευόμενων, αντίθετα, υπάρχει δυσκολία να συγκροτηθούν συλλογικές ταξικές ταυτότητες. Σε αυτό το σημείο βρίσκεται και η ευθύνη της Αριστεράς: στο να αποκτήσει αυτή οργανικές σχέσεις με τον κόσμο της εργασίας και να μετατρέψει το αίσθημα αδικίας σε συλλογικό ταξικό συμφέρον που διεκδικεί. Οι εργαζόμενοι συγκροτούνται σε τάξη όταν αγωνίζονται συλλογικά ενάντια στους εκμεταλλευτές τους, οργανωμένοι με συλλογικές ταυτότητες που αμφισβητούν την αστική ηγεμονία. Δηλαδή με την μετατροπή σε τάξη που έχει συνείδηση του εαυτού της και του κοινωνικού της ρόλου, μετασχηματισμός της ταξικής θέσης σε ταξική συνείδηση. Οι εργαζόμενες τάξεις συγκροτούνται όταν υπάρχει πολιτικό κίνημα για την επιβολή του ιδιαίτερου ταξικού συμφέροντος τους ως γενικό κοινωνικό συμφέρον. Καθήκον της Αριστεράς είναι αυτή η συγκρότηση των εργαζόμενων δυνάμεων σε τάξη [4].
______________
Σημειώσεις
[1] Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ (2012). Η ελληνική οικονομία και η απασχόληση. Αθήνα.
[2] Αύξησαν τα κέρδη τους στην κρίση 500 μεγάλες εταιρείες στην Ελλάδα: http://left.gr/news/ayxisan-ta-kerdi-toys-stin-krisi-500-megales-etairei...
[3] Μαρξ, Κ. (1978-β). Το Κεφάλαιο, τόμος τρίτος, Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή.
[4] Ιωακείμογλου, Η. Τι συγκροτεί τις κοινωνικές τάξεις; http://ioakimoglou.netfirms.com/page11/files/9149979c7dc520c8e8cae8861d0...
