Η ευρωπαϊκή τρόικα «εκχωρεί» την αξιολόγηση στο ΔΝΤ, ενώ αναζητεί συνταγή μετεξέλιξης του ESM κατ’ εικόνα και ομοίωσή του
Τι ακριβώς έχει μάθει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ όχι μόνο από τη δική της διετή θητεία στα παζάρια με τους δανειστές, αλλά και από την εμπειρία των προηγούμενων μνημονιακών κυβερνήσεων; Όχι πολλά πράγματα. Οι μηνιαίες συνεδριάσεις των Eurogroup στις οποίες επιχειρείται το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης διαδέχονται η μια την άλλη σαν μια επαναλαμβανόμενη «Μέρα της μαρμότας», κατά την πασίγνωστη χολιγουντιανή κωμωδία. Στο Eurogroup της περασμένης Δευτέρας έγινε κυριολεκτικά μια «ξεπέτα», και η ελληνική αντιπροσωπεία «παραδόθηκε» στους επικεφαλής του κουαρτέτου για εντατικό «μασάζ» στα εκκρεμή θέματα της αξιολόγησης -πρακτικά στα πιο κεφαλαιώδη-, έστω και με μικρή αναβάθμιση του επιπέδου εκπροσώπησης του ΔΝΤ και του ESM (με Τόμσεν και Ρέγκλινγκ). Ο υπουργός Οικονομικών Ε. Τσακαλώτος, μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup, χαρακτήρισε «πολιτική διαπραγμάτευση» τις επαφές με το κουαρτέτο, παρότι μέχρι πρότινος αυτές ακριβώς χαρακτηρίζονταν «τεχνικές», κι όταν αναζητείτο «πολιτική λύση», αυτή αφορούσε το Eurogroup ή το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Από το Brussels Group στο Washington Group
Η «πολιτική διαπραγμάτευση» στο Brussels Group θα κρατήσει μέχρι την Πέμπτη, με τη φιλοδοξία από κυβερνητικής πλευράς να υπάρξει η μεγαλύτερη δυνατή προσέγγιση μέχρι την επόμενη συνεδρίαση του Eurogroup, στις 7 Απριλίου. Κατά τα φαινόμενα, δεν υπάρχει καμιά προσδοκία η πανηγυρική σύνοδος της Ρώμης «για το μέλλον της Ε.Ε.», το Σάββατο, να έχει την παραμικρή συμβολή στην άρση του αδιεξόδου, ενώ ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών επέκτεινε τον χρονικό ορίζοντα της διαπραγμάτευσης για μια «ολική συμφωνία» μέχρι τις 21-23 Απριλίου, στην εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον, όπου το λόγο θα έχει το ομώνυμο group…
Στο μεταξύ ο λογαριασμός των μέτρων έχει «καρφωθεί» στο 2% του ΑΕΠ (από 1,8 δισ. ευρώ από έσοδα και δαπάνες, που μεταφράζεται κυρίως σε μείωση του αφορολογήτου και των συντάξεων), ενώ η διαπραγμάτευση γίνεται αποκλειστικά με βάση την ατζέντα του ΔΝΤ ακόμη και στο εργασιακό, για το οποίο η κυβέρνηση διεκδικούσε είτε να αυτονομηθεί από τη δεύτερη αξιολόγηση είτε να εξεταστεί βάσει των περίφημων «βέλτιστων ευρωπαϊκών πρακτικών». Πρακτικά, το περιεχόμενο του αναζητούμενου συμβιβασμού που θα εξασφαλίσει τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα με το δικό του ξεχωριστό μνημόνιο σημαίνει υποχώρηση της κυβέρνησης πολύ πίσω από τις «ευρωπαϊκές πρακτικές» στο θέμα των συλλογικών συμβάσεων και των ομαδικών απολύσεων. Σ’ αυτό το πεδίο έχει συντριβεί το λεγκαλιστικό κυβερνητικό αφήγημα, ότι δηλαδή η δέσμευση της ευρωπαϊκής τρόικας από το λεγόμενο ευρωπαϊκό κεκτημένο θα την έφερνε σε κάποιου είδους αντιπαράθεση ή έστω διαφοροποίηση από το ΔΝΤ. Εκ των πραγμάτων γίνεται ακριβώς το αντίθετο: Κομισιόν, ESM και ΕΚΤ έχουν εκχωρήσει στο Ταμείο τον πρώτο και αποκλειστικό λόγο σε εργασιακά και ασφαλιστικό, καθιστώντας σαφές ότι τους είναι αδιάφορο το περιεχόμενο των «μεταρρυθμίσεων», αρκεί να εξασφαλίζουν τη συναίνεση του ΔΝΤ.
Το ελληνικό πείραμα και το ευρωπαϊκό ΔΝΤ
Ίσως δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ, σχεδόν βέβαιος ότι παρά τη συντριβή του κόμματός του στην Ολλανδία δεν θα χάσει τον πολύτιμο ευρωπαϊκό θώκο του μέχρι το 2018 οπότε τελειώνει η θητεία του, επέλεξε να ταυτιστεί πλήρως με τη θέση του Σόιμπλε για την ανάγκη να μετεξελιχθεί ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, ο ESM, σε ένα πλήρες ευρωπαϊκό ΔΝΤ. Οι διευκρινίσεις που έδωσε ο επικεφαλής του Eurogroup σε συνέντευξή του στη Frankfurter Allgemeine Zeitung για το πώς θα μπορούσε να γίνει αυτή η μετεξέλιξη «μεσομακροπρόθεσμα» φωτίζουν και τη σημασία που έχει για το ιερατείο του ευρώ η πάση θυσία παραμονή του ΔΝΤ στο ελληνικό μνημόνιο. Κατά τον Ντάισελμπουμ η ευρωπαϊκή τρόικα των δανειστών θα έπρεπε να διασπαστεί, γιατί «η ΕΚΤ αισθάνεται όλο και πιο άβολα στο ρόλο της στην τρόικα και δικαίως νομίζω, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει άλλες σημαντικές εργασίες στις οποίες θα πρέπει να επικεντρωθεί. Επομένως, ο ESM θα πρέπει να αποκτήσει την τεχνική εμπειρογνωμοσύνη που μόνο το ΔΝΤ έχει αυτή τη στιγμή». Η «διάσπαση» που περιγράφει ο Ντάισελμπλουμ, με την οποία έσπευσε να συμφωνήσει ο Σόιμπλε, θα επέλυε μια θεσμική αντίφαση, την οποία επεσήμανε και η πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου: ενώ η «ανεξάρτητη» ΕΚΤ και η «εξαρτημένη» Κομισιόν είναι υποχρεωμένες να κρατούν τα προσχήματα της τήρησης της Συνθήκης της Ε.Ε. και άλλων βασικών νομοθετημάτων, όπως η Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ο ESM αιωρείται εκτός «ευρωπαϊκού κεκτημένου» και εκτός οποιασδήποτε λογοδοσίας. Και προφανώς έτσι θέλουν να μείνει, κατοχυρώνοντας και θεσμικά την «ανεξαρτησία» του. Απ’ αυτή την άποψη, η Ελλάδα, το τρίτο Μνημόνιο και η ένταξη του ΔΝΤ σ’ αυτό, χρησιμοποιούνται για πολλοστή φορά ως δομικό υλικό μιας υγειονομικής ζώνης του ευρώ, μέχρι να ολοκληρωθεί η κατά Σόιμπλε γραμμή Μαζινό του, ο ESM-ΔΝΤ. Δεν είναι απλά οι μέρες, αλλά τα χρόνια της μαρμότας...
*Προδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά που κυκλοφορεί αύριο 22/3
